بررسی هنر تصویرگری در وصفیات ابن زیدون

وصف به عنوان یک عامل مکمّل شعر، همواره توجه شاعران را به خود جلب نموده است و شاعر بدین وسیله محسوسات طبیعی و غیر طبیعی و یا عواطف و احساسات خود را در قالب تصویری ادبی، همچون نقاشی توانا در برابر دید مخاطب به نمایش می گذارد، با این تفاوت که مواد و لوازم این تابلوی هنری را، واژه ها و عبارات تشکیل می دهند. تصویر در شعر به یاری عناصر گوناگونی پدید می آید که بیشتر آنها تقلیدی از محیط زندگی شاعر و بازتابی از عواطف و احساسات اوست، اما در این میان قدرت تخیل شاعر نقش مهمی در شکل گیری این تصاویر ایفا می کند. چنانچه شاعر از احساسات و عواطف خیال انگیزی برخوردار باشد، این تصویرآفرینی در شعرش به اوج می-رسد و احساسات مخاطب را بر می انگیزد چون تصویر در شعر سبب می شود آنچه مخاطب می خواند به گونه ای متفاوت در برابر چشمانش دیده و لمس شود. از اینروست که ابن زیدون شاعر نامدار اندلسی، با استمداد از طبیعت زیبا و شرایط زندگی مناسب در اندلس، موجبات تقویت خیال را در خود به وجود آورده و توانسته با باریک بینی و ظرافت خود دست به خلق تصاویری بزندکه در نوع خود قابل تأمّل است. شاعر در این تصاویر با بهره گیری ازآرایه های بلاغی چون تشبیه، استعاره، اغراق و.... تصویرگر معانی و مفاهیمی است که در ذهن او و اطرافش وجود دارد، اما نقش تشبیه، به ویژه تشبیه حسّی به حسّی در تصویرگری او نمود بیشتری دارد. هم چنین عناصر طبیعت، ابزار مهم تصویرگری او محسوب می شوند و صور خیال او را غنای بیشتری بخشیده اند. وی با به کارگیری تمام حواس خود، خواسته ها و آرزوهایش را در لباس نظم می پوشاند و تصاویر متنوّعی از صور دیداری، شنیداری،چشایی، حرکتی، و بویایی را در اشعار خود به نمایش گذاشته است که در این میان، نقش تصویر دیداری به دلیل نگاه سطحی و برون گرای شاعر برجسته تر از دیگر تصاویر است ودر به کارگیری این تصویرهای ساده و در عین حال زیبا نیز، عناصر ثابت و متحرک طبیعت است که بیشترین نقش را ایفا می کنند. در بیشتر این تصاویر، تزاحم صورت های ادبی نیز به چشم می خورد. در مجموع میان تصاویر خلق شده و موصوفات مورد نظر او هماهنگی و تناسب وجود دارد اما شاعر در بیشتر این صور خیالی ایجاد شده، نگاهی برون گرا داشته است که باعث شده، جنبه ی ابتذال و عادت بر تصاویرش غلبه کند. اما علی رغم این ها باید گفت، بیشتر تصاویر ادبی او بهره مند از شیرینی و سادگی بیان و سرزندگی و شادابی احساسات است.